Is Micro-fulfillment the Next Big Bet for Malls, Retailers,

and Restaurants?

Case

Abstract

This case explores the potential for repurposing outdated shopping malls as micro-fulfillment

hubs for restaurants and retailers. The COVID-19 pandemic compounded commercial real

estate occupancy challenges while increasing demand for restaurant and retail delivery.

Supporting resources define micro-fulfillment, detail market trends, and provide meaningful

examples. Students are asked to explore the opportunities and challenges associated with

micro-fulfillment and the possible effects on other industries.

Learning Outcomes

Students should apply their learning about micro-fulfillment to discuss the implications for commercial real

estate, restaurants, and retail. Students will also consider the capital investment necessary for such significant

transformation.

The Issue

Employers and workers have quickly grown comfortable with remote working and shopping. A recent

McKinsey report concludes that demand is expected to rise across all shopping segments and consumer

groups, and Morgan Stanley estimates that U.S. home food deliveries could reach USD 350 billion by 2025.

But are companies ready to meet the increasing demand for small custom deliveries? Not yet.

Even before the pandemic, online retail and rapid food delivery struggled to service “the last mile” to the

doorstep. Delivery speed and custom orders strain company capabilities to manage inventories, maintain

technology, ensure data security, and meet health and safety standards. In turn, customer loyalty hangs in the

balance as companies race to affordably match logistics with demand.

Surging demand from “stay-at-home” consumers compounded the problem and stressed even the most

reliable couriers. On Cyber Monday 2020, UPS imposed shipping restrictions on Gap, Nike, and others

to cope with record deliveries and capacity shortages. Restaurants and grocers face similar challenges in

disrupting kitchens and straining margins to process, prepare, and deliver small orders.

Empty mall retail space provides an ideal solution for fractured supply chains. Malls are often located

near highways and suburban population centers. They have loading docks for bulk receiving, inventory

management infrastructure, and large parking lots fit for small delivery vehicles. Repurposing failing or

abandoned malls as mini-distribution hubs stabilizes both overextended supply chains and troubled

commercial properties. Mall owners in need of cash flow and lease agreements to meet loan obligations are

listening.

For instance, CloudKitchens, a restaurant start-up, repurposed empty mall locations into “ghost kitchens” to

serve delivery customers only. UberEats, DoorDash, and other services use parking lots redesigned as order

pickup queues. The model has wide appeal as fast food and casual dining restaurants rely more on delivery.

These isolated operations allow existing shops to focus on in-person, takeout, and drive-thru service without

the disruption of food couriers and online order spikes at peak dining times. A similar model may work for

retailers preparing orders of popular items for same-day or next-hour delivery.

While appealing, micro-fulfillment requires major technology and physical infrastructure investment. Speed,

accuracy, and product selection via technology replace the customer retail experience. Such digital

transformation requires carefully coordinating customer interfaces with order fulfillment and delivery.

Why Is It News?

Before the pandemic, many shopping malls were struggling to generate sufficient customer traffic and retain

tenants. As consumer demand for at-home delivery continues to rise, companies now compete for logistics

resources. Commercial real estate holders, restaurants, and retailers are thoroughly evaluating micro-

fulfillment solutions. Repurposing existing infrastructure, investing in emerging technologies, and restructuring

supply chains offer opportunities with many economic beneficiaries.

Discussion Questions

What are possible benefits of micro-fulfillment to malls, retailers, and restaurants?

What are some major challenges and risks facing legacy retailers and restaurants considering

micro-fulfillment?

What other industries or businesses that could benefit from malls, restaurants, and retailers are

pursuing micro-fulfillment investments?

https://dx.doi.org/10.4135/9781529774269

 बार बार तिमीलाई सम्झिन्न भनेर 

बार बार तिमीलाई नै सम्झिन्छु 

तिम्रो माया मार्दिन्छु भन्दै 

बार बार तिम्रै माया जीवित गर्छु

माया मर्नु र मार्न खोज्नु यौटै हैन रहेछ

हो हामीमा कहिले बिचार मिलेन 

हाम्रो बुझाइ र गराईमा यथार्थ मिलेन 

कहिले तिम्रो कारण म दुखि भएँ 

कहिले मैले तिमीलाई दुखि बनाएँ 

तर 

प्रेम बिचार र वाद हेरेर गरिंदैन 

प्रेम कुनैपनि वाद वा बिचारभन्दा माथि हुन्छ 

त्यसैले 

आउ मिलेर हाम्रो प्रेमको बिरुवा लाइ 

मलजल गरौं , पानि हालौं 

केहि सुकेका पात हरु छाट्नु छ 

केहि अनावस्यक हाँगाहरु काट्नु छ 

तिमीलाई थाहा नै होला 

जब मर्न लागेका हाँगा हरु काटेर फालिन्छन 

तब नयाँ हाँगा अनि पालुवा पलाउँछन् 

जब सम्बन्धमा भ्रम र अहंकार काटेर फालिन्छन 

तब सम्बन्धमा नयाँ बिस्वास पलाउँछन् 

रुख सुक्नु भनेको मर्नु हैन 

सम्बन्ध बिग्रनु भनेको सकिनु हैन 

जसरि शिशिर ऋतु मा झरेका  पातहरु 

ग्रिष्म ऋतु को आगमन संगै बृक्षमा सजिन्छन 

त्यसै गरि शंकामा सशंकित माया पनि 

सद्भाबको आचरणसंगै जिबनमा फर्किन्छ 

सकिएको केहि छैन बिग्रिएको केहि छैन 

केवल अलिकति अविस्वासको खहरे बढेको मात्रै हो 

जहाँ प्रेमको अनवरत नदि बग्दै सागर बन्छ 

त्यहाँ कहिलेकाहीं संकाको सुनामी पनि आउँछ 

तर सागर सत्य हो 

सुनामी क्षणीक

क्षणीक सुनामी को मारमा 

प्रेमको सागर कहिले सुक्दैन 

त्यसैले 

आउ हाम्रा कमजोरी हरुलाई कम गर्दै 

प्रेमको अटुट यात्रा मा गन्तब्य तिर अघि बढौ

माया स्नेह बिस्वासको घर बनाउन 

केहि इँटा मा थप्छु 

केहि तिमि थप 

आउ 

हाम्रो सम्बन्ध लाइ सम्बन्ध जस्तो बनाउन 

केहि तिमि प्रयास गर 

केहि म प्रयास गर्छु 

संगै जिउने मर्ने कसम खाएर गयौ
मुटुभित्र तिखो छूरा चलाएर गयौ

मनभित्र आशाको एउटा दिप बालि
आफैले मौका पर्दा निभाएर गयौ

विरहमा कोरिएका दुइ चार शब्द
एकैछिन संगै बसी गाएर गयौ

हृदयमा चाहनाको तितो राग जगाइ
चाहनाको सुन्दर मन्दिर बनाएर गयौ

एकै छिन हाँस्नु रैछ उधारो हाँसो
जिबनभरलाई पुग्ने गरि रुवाएर गयौ
संगै जिउने मर्ने कसम खाएर गयौ
मुटुभित्र तिखो छूरा चलाएर गयौ

मनभीत्रका सबै आशा मरेपछि लेख्छु गजल
विवशताको खाल्डो भीत्र परेपछि लेख्छु गजल

विश्वासमा अल्झिरहें चोखो माया पाउँला भनी
आफ़्नालेनै घात धेरै गरेपछि लेख्छु गजल

दुख कति भोग्नुपर्यो समयले चोट दिँदा
दुखाइले सप्तकोशी तरेपछि लेख्छु गजल

जुन मायाको निम्ति आफैं प्राण त्याग्न तयार थिएँ
त्यहि मायाको डेरा अन्तै सरेपछि लेख्छु गजल

सुन्दर निश्चल अनि चोखो मन भित्रको माया मेरो
मारी मुटुभित्रै बिष भरेपछि लेख्छु गजल

मनभीत्रका सबै आशा मरेपछि लेख्छु गजल

विवशताको खाल्डो भीत्र परेपछि लेख्छु गजल

अदृस्य छ काँडा यहाँ फुल मात्र देख्छौ तिमि
किन बिर्स्यौ सच्चाईलाइ भुल मात्र देख्छौ तिमि

शरीरको पछि लाग्ने अनगिन्ति मुटुहरु
जबानीको पछि लाग्ने हुल मात्र देख्छौ तिमि

आफ्नै पिडा दुख्छ केवल अरुको छ के नै यहाँ
आफ्नो चोट अनि आफ्नै शुल मात्र देख्छौ तिमि

दुइ दिनको जवानीमा उम्रिएका उन्मातहरु
जवानीमा पलाएका मूल मात्र देख्छौ तिमि

सम्पतिको लेखाजोखा हिसाबकिताब गर्ने तिमि
सानो कुलको परें आफ्नै कुल मात्र देख्छौ तिमि
अदृस्य छ काँडा यहाँ फुल मात्र देख्छौ तिमि
किन बिर्स्यौ सच्चाईलाइ भुल मात्र देख्छौ तिमि

मरिमरि बाँचिएको बिगतको कुरा हो यो
टेक्ने हाँगो भाँचिएको बिगतको कुरा हो यो

सपना देख्नु मात्र थियो निदरिमा तिमीसंग
चाहना यो साँचिएको बिगतको कुरा हो यो

कस्तो माया खोज्दछन खै मतलबी यो दुनियामा
माया मेरो जाँचिएको बिगतको कुरा हो यो

झुठो माया आफ्नो सम्झी बाँच्नु गल्ति मेरै थियो
खुसि हुँदै नाँचिएको बिगतको कुरा हो यो

कोमल मिठो निस्वार्थ लगाएको माया मेरो
भौतिकतामा दांजिएको बिगतको कुरा हो यो

देख्थें प्रेम आँखाभरी दुबो सरी मौलाएको
माला जस्तै गाँसीएको बिगतको कुरा हो यो

उजाड भयो बंगैचा यो हराभरा पिरतीको
मायाप्रेम बाँझिएको बिगतको कुरा हो यो
मरिमरि बाँचिएको बिगतको कुरा हो यो
टेक्ने हाँगो भाँचिएको बिगतको कुरा हो यो

Add caption प्रसङ्ग भुकम्पको 

गहिरो छ नाता बिजय संग
खुसी हुनलाइ समय संग
भन्छ्न दैब भन्दा ठुलो को छ
देउता हार्दो रहेछ प्रलय संग

कतै निदाएका रहर खोज्दै छु

खुसी किन्न मिल्ने सहर खोज्दै छु

फेरि म इच्छाको बलि चढाएर 

रमाउन सक्ने प्रहर खोज्दै छु

सक्छु बरु अभाबमा बाँच्न

सक्दिनँ कसैको दबाबमा बाँच्न

नगरे हुन्छ अनुनय म संग

सक्दिनँ अरुको स्वभावमा बाँच्न

छौँ कहाँ आज छैनौँ समीपमा
पुग्नु छ त्यहाँ जे लेख्यो नसीबमा
सम्झेर साथी बच्पनका मित्र
छल्किन्छ छाल हृदयभित्र

दुख्छ मुटु चर्किन्छ छाति
एक थ्यौँ आज कहाँ छौं साथी
के अर्थ जीवनको मित्र नभय
बिर्सुं कसरि त्यो स्वर्णिम समय

एकअर्काका छन् सम्झना हजार
गर्दैछु याद ति बाल मुहार
याद आउँदा साथी आँखा रसिला
बालापनका स्मृति कलिला

न थियो घमण्ड न रिस राग
निस्वार्थ साथ् न कुनै थ्यो माग
त्यो पाखाको दौडाइ त्यो पौडीपोखरी
त्यो मिठो सम्बन्ध भुल्नु कसरी

बालापनको याद र उमंग
सम्झेर मनमा छाउँछ तरंग
फर्काउन मन छ ति दिन पुराना
याँ मान्छे छ कि छैन् पल्टाउँदै पाना

सबै असल हरु सफल हुँदैनन्
सबै सफल हरु असल हुँदैनन्
माया केवल एकचोटी पाइन्छ
प्रेम किन्ने बेच्ने पसल हुँदैनन् 

पछि पछि पर्दै जान्छु जब अघि बढ्छु भन्छु
पहिरो ठुलो आइदिन्छ शिखर जब चढ्छु

गन्तब्यमा पुग्नलाई संघर्ष धेरै गरेँ
झन् झन् धेरै लडीरहेँ बिषयमा गढ्छु भन्छु

सम्बन्ध बन्दा रैछन जिन्दगीमा धेरै धेरै
साइनो फेरी जोडीरहेँ जब जब छाड्छु भन्छु

लड्न तयार बिरहिलाई उठाउने नाटक गरि
उठाउने एउटा आउँछ अब भने लढ्छु भन्छु

बिशेषता नै यहि रैछ बुझ्न गारो जिन्दगीको
किताब नै जलिदिन्छ जब जब पढ्छु भन्छु
पछि पछि पर्दै जान्छु जब अघि बढ्छु भन्छु
पहिरो ठुलो आइदिन्छ शिखर जब चढ्छु

त्यो कंक्रिट कंकाल संवेदनाबिहिन उभिरहेछ मृत आत्माहरुको चिहानमाझ ओ मान्छे हेर आफ्नै सिरको टोपी नाङ्गिदै गरेका हिमशृंखलाहरु आफ्नै लाज ढाक्न सक्दैनन् न सक्छन माथि उठ्न डुब्दै गरेका माल्दिभ्सहरु लोयस मैदानजस्तै अनिश्चित भबिस्यप्रति सुसुप्त चाहनाका वियोगान्त कथाहरु सम्साँझै न्याउली गाउंछे पारि क्षीतिजबाट घामले आजलाई बिदाइ गर्छ वायुपंखी घोडामा सबार समय अगाडी बढिरहेछ निरन्तर उता मनभरी चाहनाका अकाल कुसुम फुलाएर फगत अस्तित्व प्राप्तिका लागि अनिश्चित गन्तव्यका गोरेटाहरु नागबेली पर्दै अग्ला सिखरसम्म दुरदेशको जिबन धानिरहेछ्न यता फोस्रा धाक रबाफ र पर्तिस्ठा जोगाउन सभ्यता नामगरी उफ कंक्रिटको सिढी चड्छ मानिस भल्चरहरुको साम्राज्यमा मानब अस्थिपन्जरको रासमा रमाउंदै कानेखुसी गरिरहेका सयल र हुडारहरु खाग गुमाई निस्प्राण सुतेको गैडा सुगन्दबिहिन फूलजस्तै कस्तुरी गुमाएर लढेको मृगमाथी हर्षबढाई गरिरहेका एक बथान गिद्दहरु बिबेकसुन्य ! खै के बुझ्लान र कुहिरोभित्र हराएका हिमाली पाखाभित्ताहरुको सितलहरको पर्दामा हराएका बिशाल फाँटहरुको वास्तविकता ! सगरमाथाबाट बगेका आँसुका भेलहरु कोशी गङ्गा अमेजन हुँदै बिशाल महासागरतर्फ बिलिन हुन्छन तुफानी वेग बोकेर हृदयको क्यानभासमा हरियो प्रकृति पानि रंगले सुसोभित हुन्छ

भयो छोड कुरा गर्न भावनाका सानु
अतीतलाई सम्झाउने सम्झनाका सानु

आधार के नै बाँकी छ र जीवित भन्नलाई
छैन बाँच्ने अंकुर कुनै चाहनाका सानु

सफल हुने रहर छैन न त फुल्नु न त फल्नु
चाहत छैन तिम्रो सुभकामनाका सानु

भाग्यले नै छुटाको हो न दोष तिम्रो न त मेरो
नबन भो पुष्पगुच्छा बाहानाका सानु

याद मिठो छुटेपछि प्यार मिठो धोकापछि
अब तिता सब्द हुन्छन तुलनाका सानु
भयो छोड कुरा गर्न भावनाका सानु

अतीतलाई सम्झाउने सम्झनाका सानु

मान्छे सबै गुनी भए गुनको के कुरा चल्थ्यो
 कुन धनी कुन गरिब सुनको के कुरा चल्थ्यो

 आफ्नो जीवन आफ्नै शैली आफ्नै लागि बाँच्छन यहाँ
 होइन भने आफ्नै सुर अनि धुनको के कुरा चल्थ्यो

 समुन्नत र स्वच्छ समाज निर्माण गर्न चाहेदेखी
 कसको रगत बग्छ अनि खुनको के कुरा चल्थ्यो

 यही देशलाइ स्वर्ग बनाउँ चन्द्रमा भन्दा राम्रो
 भन्ने सबले सोचेदेखि जुनको के कुरा चल्थ्यो

 सबै एक एक सबै भावनाले जन्म लिए
 यो यस्तो उ यस्तो  हुनको के कुरा चल्थ्यो

 मिलाउँ हाम्रा हातहरु नमिलाउने पछि जान्छन
 पछि पर्न उनले चाहे उनको के कुरा चल्थ्यो
 मान्छे सबै गुनी भए गुनको के कुरा चल्थ्यो
 कुन धनी कुन गरिब सुनको के कुरा चल्थ्यो

 गजलकार: रामचन्द्र तिमिल्सिना

ढुंगा फूटाएर पानीको मुहान खोजियोस
पहाड फूटाएर राजमार्ग खोलियोस
खोला खोलामा बत्ति निस्कियोस
गरा गरामा धान उम्रियोस

सर्लाहीको धान मनाङको पेटमा पुगोस
मुस्ताङको स्याउले झापा अगाओस
सगरमाथाको सिरेटो केचानाकल पुगोस
चितवनको न्यानो हुम्ला फैलियोस

ढलेका संरचना नेपालि हातले उठून
पहाड संकटमा पर्दा मधेसी जुटुन
हिमालको घाउमा तराइले मलम लगाओस
माटोको प्रेम जनजनमा छाओस

यहाँ कोठामा हैन पातपातमा बत्ति बल्न सक्छ
काठमान्डौ र बाजुरा जोड्ने रेल चल्न सक्छ
हाम्रा उत्पादनसीलताले समाज रंगित हुनुपर्छ
बिकासको आनन्दले देश तरंगित हुनुपर्छ

चुरेका पहाड बाट खनिज निकालेर अब
सक्दैनौ बिकासका सपना बस्न पालेर अब
परिबर्तनका किरण बोकेर उषा हर बिहानमा
बन्नेछ दुर्तमार्ग अब नेपालकै अभियानमा

रोल्पादेखि मोटर चढ्न दाङ झर्नु नपरोस
औसधि नपायर कुनै नेपालि मर्नु नपरोस
उपकारको भिख लियर हाँस्नु नपरोस
स्वाभिमान गिराएर बाँच्नु नपरोस
स्वाभिमान गिराएर बाँच्नु नपरोस

कार्ल मार्क्स (१८१८-१८८३) आफैँमा बहुआयामीक व्यक्तित्व हुन् l मार्क्सबादका प्रणेता कार्ल मार्क्स समाजबादी ब्यबस्थाको प्रचारक पनि हुन् l मार्क्सबाद संसारमा धेरै मानिएको र अनुसरण गरिएको दर्शन र सिद्दान्त हो l कार्ल मार्क्सले आफ्ना सिद्दान्त र बिचारले संसारलाई प्रभावित र परिवर्तन गर्न सफल भए उनका सिद्दान्त हरेक देश भूगोल काल र परिस्थिति सुहाउँदो रुपमा प्रस्तुत छन् l बिषेशत राजनीतिक बिचार र सिद्दान्तका प्रबर्दक मार्क्सका बिचार र सिद्दान्त अर्थशास्त्र संग पनि धेरै तिर बाट जोडिएका छन् समाजमा ब्याप्तताको अभाब रहेको पुँजीलाई कसरि कुन माध्यमबाट प्राप्त र परिचालन गर्ने भनि मार्क्सले प्रतिपादन गरेको सिद्दान्त समग्रमा मार्क्सबाद हो l लामो अन्यायपूर्ण र शोसणयुक्त पुँजीबादी व्यबस्थाको प्रतिस्थापनका लागि आधारभूत सिद्दान्त आर्थिक सिद्दान्त बनाएर कार्ल मार्क्सद्वारा प्रतिपादित सिद्दान्त मार्क्सबाद हो l मार्क्सबादले पूर्णत राजनीतिक चेतना र पथलाई मात्र नभएर बिषेशत आर्थिक सिद्दान्त र चिन्तनको चिरफार गरि अर्थतन्त्रमा ब्याप्त जड समस्या निर्क्यौल र समाधानमा सहयोग गर्दछ l मार्क्सवादी दर्शनशास्त्र जब प्रतिपादित भयो यसले बहन गर्ने बिषयबस्तु धेरै थिए आज विश्वका धेरै देश हरुमा मार्क्सवादी ब्यबस्था र दर्शन युरोप लगायत विश्वका विभिन्न दार्शनिक हरुको सिद्दान्त र विचरण को प्रतिस्थापन र सट्टा एवं थप उपलब्धिका रुपमा धेरै ले अनुशरण गरेका छन् l शास्त्रीय जर्मन दर्शन , बेलायति दर्शन र फ्रान्सेली - बेलायती समाजबाद मार्क्सबादका मूल सुत्रधार हरु हुन् l युरोप जब विकासचरण र विकासक्रमको खुड्किलाहरु उक्लिन अग्रसर भैरहेको थियो तब सम्पूर्ण युरोपमा एक किसिमको भय, त्रास, र डरको बाताबरण ब्याप्त थियो l पुँजीको असमान बितरण, मजदुरहरुमाथि हुने अत्यन्त अमानवीय शोसण उत्पीडन र वर्गभेद र पुँजीपतीहरुको अत्यन्त क्रुर कानुन जस्ता असमान कुराहरुको अन्त्यका लागी सन् १८४८ मा कार्ल मार्क्सले आफ्नो कम्युनिस्ट पार्टी घोसणा मार्फत पुँजीबादी आर्थिक ढाँचाको बिकल्पमा प्रस्तुत गरेको ढाँचा नै मार्क्सबाद पृष्ठभूमि हो जुन कालान्तरमा सम्पूर्ण विश्वले अनुशरण गरेका छन् l पुँजीको कथित र अन्यायपूर्ण वितरणलाइ अन्त्य गर्न नयाँ उत्पादन साधनको रुपमा प्रयोग हुने श्रमको मूल्य नै पुँजी हो भनि मार्क्सले मजदुरवर्ग नै पुँजीपती हो र संसारमा बास्तबिक पुँजी श्रम हो भनि परिभाषित गरे l अर्थशास्त्री, दार्शनिक, समाजशास्त्री र राजनीतिज्ञ जस्ता चौआयामिक व्यक्तित्वका धनी मार्क्सका धेरै बिचारहरु अर्थशास्त्रीका रुपमा अगाडी सरेको पाइन्छ हुनत कार्ल मार्क्स विश्व जगतमा राजनीतिज्ञ र समाजशास्त्रीका रुपमा परिचित छन् तर उनको झुकाब धेरै रुपमा आर्थिक सिद्दान्त र बिकाशमा रहेको कुरा उनका सिद्दान्तहरुले प्रस्ट पार्दछन l उनले संसारमा ब्याप्त पुँजीबादी ब्यबस्था सामन्तबाद हो र पुँजीपतीका लागी राजनीति गर्ने राजनीतिज्ञ हरु सामन्ती हुन् भनेका छन् l मार्क्सबादका प्रणेता कार्ल मार्क्सले दर्शनको क्षत्रमा यैतिहासिक भौतिकबाद, मार्क्सवादी अर्थशास्त्र र राजनीतिशास्त्रको क्षत्रमा वर्गसंघर्षको सिद्दन्तलाई प्रतिपादन गरेका हुन् l उनका हरेक क्रिया र सिद्दान्त संग लेनिनबाद पनि विभिन्न रुपले जोडिएको पाइन्छ l धेरैले लेनिनवादलाई मार्क्सवाद्कै बिकसित र परिस्कृत रुप हो भनि परिभाषित गर्दछन l मार्क्सवादी लेनिनबादी दर्शन सिद्दान्त पछि दुनियाले अबलम्बन गर्न सक्ने सिद्दान्त प्रतिपादन भएका छैनन् l कार्ल मार्क्स को पुस्तक "CAPITAL"

पुँजीले समग्र अर्थब्यबस्था, यसका अबयब,पुँजी ,ज्याला र श्रमको असमान वितरण र यसको समाधान जस्ता अति संबेदनशील पाटोलाई राजनीतिक रुपमा जोडेर आफुलाई मार्क्सबादी अर्थशास्त्रीको रुपमा परिचित गरेका छन् l मार्क्सले पदार्थ चेतना भन्दा बाहिरका भौतिकताबादी चिन्तन बाट स्वतन्त्र रुप नै चेतना हो र यहि चेतनाले ब्याप्त द्वन्दात्मक भौतिकताबादी चिन्तनको जन्म गराउँदछ l समयले परिबर्तन गर्ने बाताबरणको रुप जस्तै समाज बिकास र सासन हुने गर्दछ l कुनै दिन मार्क्स ले देखेका र देखाएका सपनाहरु आज सार्थक हुँदै छन् l उनले हरेक कुरा परिबर्तनशिल छ आज जो शोषित छ भोलि त्यहि शोषितले आज शोसण गर्ने लाइ शासन गर्नेछ भनेका थिए l मार्क्सबादलाई अझै सर्वमान्य बनाउन लेनिनबादले पनि धेरै हदसम्म सहयोग गरेको पाइन्छ अझ भनौं मार्क्सवादी दर्शन र चिन्तनलाई बलियो बनाउन लेनिनबादी दर्शनले संसोधनबादी भूमिका खेलेको छ l लेनिनबादले मार्क्सको दर्शन ब्यबस्थित भौतिकबादी चिन्तन जसले श्रमजीबी बर्गको बर्गाहितका लागी काम गर्दछ भन्ने दृस्टीकोण राख्दछ भनि प्रस्ट पारेका छन् l १८-१९ औँ शताब्दिका आर्थिक विकृती र असमानतालाई निर्मुल गर्न मार्क्सवादी- लेनिनबादी दर्शनले पुँजीबादी आर्थिक सिद्दान्तको चर्को आलोचना गरेको छ l मार्क्सले प्रतिपादन गरेको श्रमजीबी बर्गको हकहितका सिद्दान्तलाई लेनिनले अझै बलियो र परिस्कृत बनाउने काम गरेका छन् l समकालीन दर्शनशास्त्री लेनिन मार्क्सका सच्चा अनुयायी हुन् lअर्थशास्त्रका सिद्दान्तमा प्रभाब पार्न सक्ने ज्यालाको सिद्दान्त को सुरुवात मार्क्सले नै गरेका हुन् जुन पछि डेविड रिकार्डोले अझै ससक्त बनाए त्यस्तै गतिशील पुँजी सन्तुलनको नियम, प्रभावकारी भौतिकताबादी सिद्दान्त, उत्पादन,उपभोग,विनिमय, र वितरणको सन्दर्भमा मार्क्सका सिद्दान्त अत्यन्तै ब्यबहारिक र प्रभावकारी सिद्दान्त हो l पुँजीपतीहरु बीचकै अन्तरविरोधले पुँजीबादी ब्यबस्थाको अन्त्य हुन्छ र सर्बहारा बर्गले समाजबादी सत्ता प्राप्त गर्नका लागी शान्तिपूर्ण र संसदीय संघर्ष गर्नुपर्दछ र वर्गसंघर्ष अनिबार्य छ l यसरि मार्क्सले राजनीति अर्थशास्त्र र समाजशास्त्रलाई एक अर्का संग जोडिएका परिपुरक बिषयका रुपमा परिभाषित गरि समाज परिबर्तनको मूल सिद्दान्त आर्थिक क्रान्ति र सूचक शोषितपिडित बर्गको उत्थान का लागि आफ्ना सिद्दान्तले संसारलाई तरंगित गर्ने काम गरे समाजबादी ब्यबस्थाको सिद्दान्त प्रतिपादित गरे जुन आज आधा विश्वले अनुसरण गर्दछ l

 लामो शोसणयुक्त पुँजीबादी व्यबस्थाको अन्त्यका लागि आर्थिक ढाँचाको क्रान्तिकारी उदय भएको मार्क्सवादी सिद्दान्तले समग्रमा श्रमजीबी,मजदुरवर्ग,शोषितपिडित,किशानका अधिकारका साथै तिनै वर्गको उत्थानबाट आर्थिक क्रान्तिको पाठ मार्क्सवादी सिद्दान्तले समातेको छ l हाम्रो जस्तो अति कम विकसित रास्ट्रमा मार्क्सवादी सिद्दान्तको अनुशरणबाट पक्कै पनि शोषित पिडित जनताको जिबनस्तर सुधार हुने कुरामा दुइमत छैन l  लामो संघर्ष पश्चात प्राप्त राजनीतिक स्वतन्त्रताको जग समातेर आर्थिक क्रान्तिको पथमा अघि सर्नु नै आजको अपरिहार्यता हो l पार्टीको घोसणापत्र र झन्डामा मात्र मार्क्स र लेनिनको बिचार र तस्बिर राखेर मात्र कोहि मार्क्सवादी लेनिनबादी हुन सक्दैन यथार्थमा मार्क्सवादी सिद्दान्तको अनुशरण गर्दै आर्थिक क्रान्ति गरि वर्गभेद हटाउन सक्नु नै बास्तबिक मार्क्सवादको अनुशरण हो l

कुनै पनी घटना परिघटनाको तात्कालिक मुल्यांकन पक्कै पनी चिरकालसम्म टिक्न सक्ने नतिजा हुनै सक्दैन l सन्दर्भताको बेमिल र बेथितिमा जोडीयको नेपाली राजनीती र यसको कण कण बाट प्रताडीत हामि नेपाली न त राजनीती बाट टाढा रहन सक्यौं न त यसको सामिप्यता नै बनाउन सक्यौं l राज र नीति दुइ सब्द मिलि बनेको यो शब्दले समग्रमा हरेक शब्दकोशमा सकारात्मक रुपमा चित्रित छ तर नेपाली राजनीती केवल शब्दकोशका पानाहरुमा मात्र मनोहर र स्वच्छ छ तर यथार्थमा यसलाई दुर्गन्धित र फोहोरी खेलका रुपमा लिइन्छ l

नेपाली राजनीतिक वृत भित्रका राजनीतीकर्मीहरु जो न त चेतना र आदर्शका संहिता संग परिचित छन , न त जनताका पिडा र कस्ट संग नै परिचित छन , छन् त केवल राजनीतीलाइ अझ फोहोर र दुर्गन्धित बनाउन अब्बल l केहि अपवादलाई छाड्ने हो भने नेपाली जनताको शासनसत्ता लगभग गलत नेतृत्वकै हातमा पुगेको कटु यथार्थ सम्पूर्ण जनतामा बिधितै छ l इतिहासका पाना, सगरमाथाको चुचुरो, बुद्धको भुमी यस्तै यस्तै बाहेक हामी संग गर्व गर्ने आधार हामीले खडा गर्न सकेका छैनौँ l हामीले हाम्रा इतिहासको पानाको कदर गर्न सकेका छैनौँ, सगरमाथा देखाएर शान त गर्छौं तर सगरमाथाको चुचुरो झैं उठ्न सकेका छैनौँ, बुद्धको भुमी त भन्छौँ बुद्धत्वको अनुसरण गर्न चुकेका छौँ, साँस्कृतिक बिबिधताको अहंकार छ हामीलाई तर प्रबर्दनको लागि हाम्रा पाइला अघि सरेका छैनन l नेपाली राजनीतिक वृतका परिघटना र यसका अवयवहरुको गौण बिश्लेषण गर्ने हो भने जुनसुकै कालखण्डमा यसले जन जीवनलाई आक्रान्त बनायको छ र यसलाई टेवा दिएका हामि जनताले नै हो यो नै नमिठो यथार्थ र शास्वत सत्य हो l

राजनीतिलाई निरन्तर चेतना र गतिमा रहिरहने एउटा आदर्शका रुपमा रुपमा लिन सकिन्छ , संसारका धेरै देशहरुमा एउटा सपूतले राजनीतिका फोहोर दाग हटाउने मात्र नभई मुलुक सम्बृद र समुन्नत बनाएका धेरै उदाहरणहरु छन् तर हामीकहाँ छन् त केवल यसको गरिमामा अझै आँच पुर्याएका उदाहरण मात्र l विभिन्न वाद र क्रान्तिका अस्पष्ट कुरा गरेर जनता झुक्क्याउने मात्र काम नेपाली राजनीतिक स्वतन्त्रताको सात दसक सम्म चलिरह्यो ,अनि हामि जति चेतनाको स्तर उकास्दै गयौँ त्यति नै अन्धो भएर एउटा झण्डाको कार्यकर्ता बन्यौँ, नबुझेका लाइ त दोष दिने कुनै स्थान नै छैन किनभने नेपालमा यस्तो जनसंख्या पनी छ जसलाई रुख, सुर्य , हसिया हथौडा जस्ता चुनाब चिन्ह कुन कुन पार्टीको भन्ने पनी थाहा नहोला l तिनीहरुलाई दोष दिनु जायज हुन्न तर जो विवेकशील, चेतनशील अनि शिक्षित भनिएका छन जो समाजबाद, मार्क्सबाद र पुजींवादका मोटा मोटा किताबको पाना संग परिचित छन , तिनिहरुनै सही लाइ सही र गलत लाइ गलत व्याख्या नगरी कुनै झण्डाको अन्ध भक्त भएर तेसैको पछि दौडिएका छन् l पुजींबाद्का ग्रन्थ घोक्नेले भुले कि पुंजिबाद यस्तो ब्यबस्था हो जसमा एउटा शाशक पुँजीपति भएर जन्मिएर त्यो पुँजीलाई विकेन्द्रित गरि समग्रतामा विभाजित गर्न सक्छ , मार्क्सवादको सुरुवात पुंजिबादी ब्यबस्थाबाट अन्यायमा परेकाहरुलाई शोसण र पिडा बाट मुक्त गर्न कार्ल मार्क्स बाट प्रतिपादित सिद्दान्त बाहेक केहि हैन र यो देश काल र परिश्थिति अनुसार परिचालित र अनुसरण गर्ने सिद्दान्त हो भनेर मार्क्सवाद सँग परिचितले भुले , समाजका हरेक ब्याप्त उपलब्धतामा सो समाजका सदस्य र प्रबर्दकको अधिकार रहन्छ भन्ने तथ्य पनी समाजवादका अनुयायीले सम्झन सकेनन l दुखका साथ् भन्नुपर्छ नेपालमा केहि हदसम्म चेतनाको स्तर बढ्नु संगै राजनीतिक नाममा फोहोरी खेल बढेको कटु सत्य हो l

अबको हाम्रो पुस्ताको आबश्यकता कुनै वाद, झण्डाको पछाडी , र कुनै पार्टीको सम्बर्दक बन्नु होइन मुलुकको सर्बोपरि हित र बिकासको खुड्किलो हरु चढ्ने बाहेक अरु कुनै विकल्प हामिसँग छैन l विश्व मानचित्रमा ९३ औँ ठुलो स्थानमा रहेको मुलुकले समुन्नतिको पथमा पनी ९३ औँ स्थानमा नै रहेको भएपनी छाति चौडा हुने थियो होला l तर हामि त बिदेशीको कुनियति र हस्तक्षप बाट कति प्रताडित छौँ त्यो हालसालैको नाकाबन्दीबाट पनी प्रमाणित भैसकेको छ l हामीले राष्ट्रिय एकतालाई बलियो बनाएर, पिछडिएको उत्पादक शक्तिको बिकाश गर्दै समाजको समाजबादी रुपान्तरण गर्दै लैजानु आजको तड्कारो आवश्यकता हो l समकालीन विश्वमा आफ्नो गौरब उँचो राखी पुननिर्माण र नवनिर्माणका कार्यलाइ अगाडी बढाउन सकेनौँ भने हाम्रो सात दसक लामो राजनीतिक स्वतन्त्रतालाइ आउँदो पुस्ताले थुक्ने छन l

रामचन्द्र तिमिल्सिना